SGK denetiminde sigortasız çalışana rastlanılması durumunda işe giriş için uygulanacak idari para cezası
Sirküler No: 29 Mahmut Akman İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı 3 Kasım 2019 5510 sayılı Kanun’un “Kurumca verilecek idari para cezaları” başlıklı 102’nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi hükmü uyarınca, sigortalı işe giriş bildirgesinin verilmediğinin, mahkeme kararından veya Kurumun (SGK) denetim ve kontrolle görevli memurlarınca yapılan tespitlerden ya da diğer kamu idarelerinin denetim elemanlarının kendi mevzuatları gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemelerden veya bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ile kanunla kurulan kurum ve kuruluşlardan alınan bilgi ve belgelerden anlaşılması halinde bildirgeyi vermekle yükümlü olanlar hakkında her bir sigortalı için asgari ücretin 2 katı tutarında [...]
1 yıllık çalışma süresini doldurmayan işçinin izin süresi
Sirküler No: 28 Mahmut Akman İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı 3 Kasım 2019 İşyerinde 1 yıllık çalışma koşulu sağlanmadan işçi yıllık ücretli izin kullanamaz, işveren tarafından kullandırılamaz. Ancak, işverenin takdirine bağlı olarak ücretli veya ücretsiz mazeret izni kullandırılabilir. 1 yıllık çalışma süresi dolmadan işverenlerce verilen izinler, mazeret izni olarak kabul görmektedir. İşveren tarafından verilen bu izin yıllık ücretli izinden düşülmek şeklinde kullandırılmışsa, işçinin yıllık izne hak kazandığı yılda bu izin süresi yıllık izinden düşülemez.
Askere giden 4/1-b sigortalısı, askerlik döneminde 4/1-b primini ödemeye devam edebilmesi
Sirküler No: 27 Mahmut Akman İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı 3 Kasım 2019 Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin 10’uncu maddesine göre; kısa ve uzun vadeli sigorta kolları hükümlerinin uygulanmasında; 4/1-b kapsamında sigortalılıkları devam edenler hariç olmak üzere, muvazzaf askerlik hizmetlerini er ve erbaş olarak yapmakta olanlar ile yedek subay okulu öğrencileri sigortalı sayılmamaktadır. Bu çerçevede, 4/1-b kapsamındaki sigortalılar askerlik hizmetinde olsalar bile sigortalı sayılmaktadırlar. Dolayısıyla, bu sigortalının BAĞ-KUR primi askerlik hizmetinden dolayı devam edecek, askerlik görevinde bulunmakta iken primleri ödenecektir.
4/1-b kapsamındaki sigortalıların 4/1-a kapsamına geçebilmesi
Sirküler No: 26 Mahmut Akman İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı 3 Kasım 2019 Sosyal güvenlik mevzuatında sigortalılığın tekliği ilkesi mevcuttur. Bir kişi aynı anda farklı sigortalılık halleri kapsamında prim ödeyemez. 4/1-b kapsamındaki faaliyeti devam etmesine karşın, 4/1-a kapsamına geçiş yapılarak 4/1-a kapsamında prim ödemesi yapılırken 4/1-b kapsamında prim ödenmemesi ilk defa 13.02.2011 tarihli 6111 sayılı Kanunun 33’üncü maddesiyle getirilmiştir. Şöyle ki; sigortalının 4/1-a ve 4/1-b kapsamındaki sigortalılık statülerine aynı anda tabi olacak şekilde 5510 sayılı Kanun kapsamına girmesi halinde 4/1-a kapsamındaki sigortalılık esas alınacaktır. Dolayısıyla, 4/1-a ve 4/1-b aynı anda çakıştığında 4/1-b faaliyeti devam edecek, ancak [...]
Aynı şirkette evli çalışanların bir kısmına aile ve çocuk yardımı verilip bir kısmına verilmemesi
Sirküler No: 25 Mahmut Akman İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı 3 Kasım 2019 4857 sayılı İş Kanunu’nun 5’inci maddesine göre; iş ilişkisinde dil, ırk, renk, cinsiyet, engellilik, siyasal düşünce, felsefî inanç, din ve mezhep ve benzeri sebeplere dayalı ayrım yapılamaz. Aksi halde tespiti halinde (ihbar veya şikâyet sonucu) aynı Kanunun 99/1-a maddesine göre, eşit davranma ilkesine uyulmayan her işçi için (2019 yılı için) 219,00 TL idari para cezası uygulanır. Bir kısım çalışanlar için aile ve çocuk yardımının yapılması, diğer bir kısım çalışanlar için yapılmaması çalışma ortamında eşitlik ilkesine uygun düşmediği değerlendirilmektedir. Kanaatimizce bu yardımın sosyal niteliği [...]
Anonim şirket yönetim kurulu üyesi olmayan ortağın sigortalılığı
Sirküler No: 24 Mahmut Akman İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı 3 Kasım 2019 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 4’üncü maddesine göre “anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortakları” 4/1-b kapsamında sigortalı sayılmışlardır. Yönetim kurulu üyesi olmayan ortakların sigortalılık durumu 5510 sayılı Kanunda düzenlenmemiştir. Dolayısıyla, yönetim kurulu üyesi olmayan ortaklar, 5510 sayılı Kanuna göre sigortalı sayılmamışlardır. Ancak, bu ortak şirkette bir hizmet akdi ilişkisi çerçevesinde çalışırsa 4/1-a kapsamında sigortalı sayılacaktır.
60 yaşındaki işçinin izin süresi
Sirküler No: 23 Mahmut Akman İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı 3 Kasım 2019 4857 sayılı İş Kanunu’nun 53’üncü maddesinin beşinci fıkrasına göre; 50 ve daha fazla yaştaki işçilere verilecek izin süresi hizmet süresine bakılmaksızın en az 20 iş günü olacaktır. Söz konusu işçi işyerinde 15 yıl ve üzeri hizmete ulaşması durumunda izin süresi en az 26 iş günü olarak hesap edilecektir.
SGK’dan Alınacak 7 adet Belgede Islak İmza Aranmayacak
Sirküler No: 22 Mahmut Akman İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı 3 Kasım 2019 Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından yayımlanan 11 Ekim 2019 tarihli E.15427842 sayılı yazı ile artık bundan böyle SGK’dan sıklıkla ihtiyaç duyulması nedeniyle alınacak aşağıda belirtilen 7 adet belgeden imzalı bilgi ve belge istenilmeyecek, e-devlet üzerinden temin edilebilecektir. SGK Tescil ve Hizmet Dökümü. Sosyal Güvenlik Kayıt Belgesi. 4A İşe Giriş Bildirgesi. 4A İşten Çıkış Bildirgesi. 4/A Emekli Aylık Bilgisi. 4/B Emekli Aylık Bilgisi. 4/C Emekli Aylık Bilgisi. Eki: SGK Yazısı (2 sayfa)
İşveren tarafından işçisine verilen çeyrek altının prime tabi tutulması
Sirküler No: 21 Mahmut Akman İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı 27 Ekim 2019 5510 sayılı Kanunun 80’inci maddesine göre; prime tabi tutulacak kazançlar sayılı ve sınırlı bir şekilde belirlenmiş, aynı şekilde prime tabi tutulmayacak kazançlar da aynı şekilde düzenlenmiştir. Bunun dışında, 5510 sayılı Kanun bir kıstas belirlemiştir. Bu kıstas ta şudur: İstisnalar dışında her ne adla yapılırsa yapılsın tüm ödemeler ile ayni yardım yerine geçmek üzere yapılan nakdi ödemeler prime esas kazanca tabi tutulur. Bu çerçevede bakıldığında, çeyrek altın, prime tabi ve tabi olmayan kazançlar arasında sayılmamıştır. Çeyrek altın, bu istisnalar dışında bir ödeme olduğu için, [...]
Çalıştırma yaşı ve çocuklar açısından çalıştırma yasağı
Sirküler No: 20 Mahmut Akman İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı 27 Ekim 2019 15 yaşını doldurmamış çocukların çalıştırılması yasaktır. Ancak, 14 yaşını doldurmuş ve zorunlu ilköğretim çağını tamamlamış olan çocuklar; bedensel, zihinsel, sosyal ve ahlaki gelişmelerine ve eğitime devam edenlerin okullarına devamına engel olmayacak hafif işlerde çalıştırılabilirler. 14 yaşını doldurmamış çocuklar ise bedensel, zihinsel, sosyal ve ahlaki gelişmelerine ve eğitime devam edenlerin okullarına devamına engel olmayacak sanat, kültür ve reklam faaliyetlerinde yazılı sözleşme yapmak ve her bir faaliyet için ayrı izin almak şartıyla çalıştırılabilirler. Çocuk ve genç işçilerin işe yerleştirilmelerinde ve çalıştırılabilecekleri işlerde güvenlik, sağlık, bedensel, [...]
İşten ayrılan işçiye çalışma belgesi verilmesi
Sirküler No: 19 Mahmut Akman İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı 27 Ekim 2019 İşten ayrılan işçiye, işveren tarafından işinin çeşidinin ne olduğunu ve süresini gösteren bir belge verilir. Belgenin vaktinde verilmemesinden veya belgede doğru olmayan bilgiler bulunmasından zarar gören işçi veyahut işçiyi işine alan yeni işveren eski işverenden tazminat isteyebilir. Bu belgeler her türlü resim ve harçtan muaftır. Bu belge işçinin talebine bağlı olmadan işveren tarafından verilmelidir, çalışma belgesinin verilmemesi veya belgesine yanlış bilgi yazılması halinde her işçi için 219,00 TL (2019 yılı için) idari para cezası uygulanır.
4/1-b kapsamındaki sigortalılara da geçici iş göremez ödeneği ödenmesi
Sirküler No: 18 Mahmut Akman İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı 27 Ekim 2019 4/1-b kapsamında sigortalı sayılanlar (şirket ortakları, vergi mükellefi olanlar, kısaca işveren statüsünde BAĞ-KUR sigortalısı olanlar) hakkında kısa vadeli sigorta kolları hükümleri uygulandığından, bu sigorta kollarından sağlanan haklardan da yararlanabilmektedir. 4/1-b kapsamındaki sigortalı sayılanlara iş kazası veya meslek hastalığı ya da analık halinde geçici iş göremezlik ödeneği, genel sağlık sigortası dâhil prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması şartıyla yatarak tedavi süresince veya yatarak tedavi sonrası bu tedavinin gereği olarak istirahat raporu aldıkları sürede ödenir.
Babalık izninin iş günü hesaplanmaması
Sirküler No: 17 Mahmut Akman İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı 27 Ekim 2019 4857 sayılı Kanunda babalık izni, erkek işçinin eşinin doğum yapması halinde verilecek izin altında düzenlenmiş olup, 5 gün ücretli izin verileceği hüküm altına alınmıştır. Gün hesabı, yıllık ücretli izindeki gibi İŞ GÜNÜ değildir. 5 gün hesabında, HAFTA SONUNA denk gelen günler de sayılacak, ancak bu izinde işçinin ücreti kesilmeyecek, işçi söz konusu izni ücretli olarak geçirecektir. Yani, o ayki ücretinden herhangi bir kesinti yapılmayacak, sadece o ay 5 gün izin kullanmış olacak, o ayın maaşını kesinti olmaksızın alacaktır.
İşverenlerin asgari geçim indirimi dâhil işçi ücretlerini belirleme şartı
Sirküler No: 16 Mahmut Akman İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı 27 Ekim 2019 Vergi uygulamalarında; net ücret üzerinden anlaşmak suretiyle çalışanlar asgari geçim indiriminden yararlanacak olup, hesaplanan vergiden mahsup edilen asgari geçim indirimi tutarları net ücretleri ile birlikte ücretliye ödenecektir. Buna göre, söz konusu ifade doğru olmakla birlikte, işveren asgari geçim indirimi tutarını ücret tediye bordrosunda ayrı bir kalem olarak ayrıca gösterecektir. Aksi takdirde işverenler, muhtasar beyannamede ücretliye ödemediği bir tutarı mahsup etmiş olacağından, vergi zıyaına sebebiyet vermiş olacaktır. Asgari geçim indirimi dâhil aylık net ücret ibaresi iş ve sosyal güvenlik mevzuatı açısından herhangi bir sorun teşkil [...]
Asgari işçilik oranının, asgari işçilik oranlarını gösterir tebliğde mevcut değilse izlenilecek yol
Sirküler No: 15 Mahmut Akman İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı 27 Ekim 2019 Sosyal Güvenlik Kurumu Asgari İşçilik Tespit Komisyonunca Belirlenen Çeşitli İşkollarına Ait Asgari İşçilik Oranlarını Gösterir Tebliğ’in 5’inci maddesine göre; asgari işçilik oranı bulunmayan işler ait asgari işçilik oranları, Asgari İşçilik Tespit Komisyonu tarafından tespit edilecektir. Ayrıca, oranı belli olmayan işler hakkında SGK İl Müdürlükleri/Sosyal Güvenlik Merkezleri tarafından yapılacak işlemlerde, listede benzer bir iş için belirlenmiş olan oran dikkate alınamayacağı gibi, daha önce Asgari İşçilik Tespit Komisyonunca başka bir işyerinde yapılan iş dolayısıyla belirlenmiş olan oran da dikkate alınamayacaktır.
Adi ortaklıkta ortakların sigortalılığı ve yeni ortak alınmasında işyeri bildirgesi
Sirküler No: 14 Mahmut Akman İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı 27 Ekim 2019 5510 sayılı Kanunun 4’üncü maddesine göre; anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortakları, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komandite ortakları, diğer şirket ve donatma iştiraklerinin ise tüm ortakları, 4/1-b kapsamında sigortalı sayılmışlardır. Bu çerçevede, adi ortaklıkta adi ortaklığı oluşturan her bir ortak aslında işveren sayılmakta olup BAĞ-KUR (4/1-b) kapsamında sigortalı olmaları zorunludur. Adi ortaklığı oluşturan ortaklardan hiçbirinin adi ortaklıkta SSK (4/1-a) sigortalısı olması da mümkün değildir. Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin 33’üncü maddesinin (3) numaralı fıkrasına göre; adi şirketlerde şirkete yeni ortak alınması halinde, [...]
29 Ekim günü iş mevzuatı açısından dikkat edilmesi gereken hususlar
Sirküler No: 13 Mahmut Akman İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı 27 Ekim 2019 29 Ekim ulusal bayramımız olup, 2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun gereğince bayram 28 Ekim günü saat 13.00'ten itibaren başlar ve 29 Ekim günü devam eder. 2019 yılı için 28 Ekim Pazartesi günü saat 13.00’te başlar 29 Ekim Salı günü devam eder. 30 Ekim Çarşamba günü çalışma günü sayılır. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 44,45, 47, 48, 50 ve 102’inci maddeleri ve yargı kararlarına göre; 28 Ekim 13’ten başlayan 29 Ekim günü devam eden günde işyerlerinde çalışılıp çalışılmayacağı toplu iş sözleşmesi [...]
Dernek başkanları sigortalı sayılır mı?
Sirküler No: 12 Mahmut Akman İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı 21 Ekim 2019 Dernek başkanlarının sigortalılığı konusunda 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda özel bir düzenleme yapılmamıştır. Hal böyle iken, dernek başkanları 4/1-c, 4/1-b, 4/1-a kapsamında sigortalı olanlar arasından seçilebilmektedir. Dolayısıyla, bu sigortalılık hallerinden birisi ile devam ederken dernek başkanlığı görevini üstlenenler başka bir sigortalılık haline bağlı olarak ayrıca ikinci bir kez sigortalı sayılmamaktadırlar. Başka bir anlatımla, 5510 sayılı Kanunda dernek başkanlarının sigortalılığı münhasıran tanzim edilmemiştir. Ancak dernek başkanlarının asıl yaptıkları iş veya faaliyetlerine göre sigortalılıklarının belirleneceğini belirtelim. Örneğin, dernek başkanı memur ise 4/1-c [...]
İşçilerde Emeklilik Yaş Haddi Var mı?
Mahmut Akman İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı 21 Ekim 2019 Sirküler No: 11 İşçilerde Emeklilik Yaş Haddi Var mı? 4857 sayılı İş Kanunu’nda işçileri çalıştırma yaşı ile ilgili olarak asgari bir yaş sınırı bulunmakta, azami yaş sınırı ile ilgili bir düzenleme bulunmamaktadır. Şöyle ki; 4857 sayılı Kanunun 71, 72 ve 73’üncü maddelerinde belli işlerde çocuk ve kadınların asgari çalışma yaşına yer verilmiştir. Memurlarda genel olarak yaş haddi mülga 5434 sayılı Kanunun 40’ıncı maddesine göre 65 yaşını doldurdukları tarihtir. Kamu Kurum ve Kuruluşlarına İşçi Alınmasında Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 4’üncü maddesine göre, işçi olarak alınacaklarda 18 [...]
Mal Alımlarında SGK Borcu İçin İşverenlerin Tüm İşyerleri Sorgulanır mı?
Sirküler No: 10 Mahmut Akman İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı 21 Ekim 2019 Piyasadan hazır halde alınıp satılan malın temini işlerinde işyerinin merkez adresinin bulunduğu ildeki tüm işyerlerinin SGK borcu olup olmadığı sorgulanarak hak ediş ödemeleri yapılır. Örneğin merkez adresi İstanbul’da bulunan işveren (yüklenici), …… Bakanlığı’na 1.000 adet seri üretimi yapılan ve piyasadan hazır halde bulunan sandalye taahhüdüne girişmişse, …… Bakanlığı yüklenicinin hak ediş ödemesini yaparken yüklenicinin merkez adresi olan İstanbul ilinde faaliyette bulunan tüm işyerlerinde prim ve idari para cezası bulunup bulunmadığını sorgular, borcu yoksa hak ediş ödemesini yapar, diğer illerde olan işyerlerini sorgulamaz. [...]