Ücretlerin Haczedilmesi Sınırı
Sirküler No: 53 Mahmut Akman İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı 2 Aralık 2019 İşçilerin aylık ücretlerinin 1/4 ‘den fazlası haczedilemez veya başkasına devir ve temlik olunamaz. Ancak, işçinin bakmak zorunda olduğu aile üyeleri için hâkim tarafından takdir edilecek miktar bu paraya dâhil değildir. Nafaka borcu alacaklılarının hakları saklıdır. Yargıtay 12. Hukuk Dairesinin bir kararında, işçinin ücretlerinin 1/4 ‘ünden fazlasının haczedilemeyeceği ancak kıdem tazminatı, izin ücreti, ihbar tazminatı gibi ücretten sayılmayan bütün diğer işçi gelirlerinin haczinin mümkün olacağını vurgulamıştır (Yrg.12. H.D., T.4.2.2005, 24618/1837/Yrg.12.H.D., T.13.04.2000, 4653/ 5923). Yine, Yargıtay 19. Hukuk Dairesinin bir kararına göre; maaş ve ücret [...]
Ücret Ödeme Bordrolarında Bulunması Zorunlu Unsurlar
Sirküler No: 52 Mahmut Akman İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı 2 Aralık 2019 5510 sayılı Kanunun 102’nci maddesine göre; aylık ücret tediye bordrosunda bulunması gereken zorunlu unsurlar düzenlenmiştir. Bu unsurlar; İşyerinin sicil numarası. Bordronun ilişkin olduğu ay. Sigortalının adı ve soyadı. Sigortalının sosyal güvenlik sicil numarası. Ücret ödenen gün sayısı. Sigortalının ücreti. Ödenen ücret tutarı. Ücretin alındığına dair sigortalının imzası. Bu unsurlardan herhangi birini ihtiva etmeyen (imza şartı yönünden makbuz mukabilinde veya banka kanalıyla yapılan ödemeler hariç)ücret tediye bordroları geçerli sayılmaz ve her bir geçersiz ücret tediye bordrosu için aylık asgari ücretin yarısı tutarında idari para [...]
Yaş Düzeltmelerinin Sigortalılık Süresine Etkisi
Sirküler No: 51 Mahmut Akman İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı 2 Aralık 2019 5510 sayılı Kanunun 57’nci maddesi gereğince uzun ve kısa vadeli sigortalar ile genel sağlık sigortasından yararlanmada sigortaların yararlanmaya başlamadan önceki yaş düzeltmeleri kabul edilmekte, sigortalılıkları başlatılanların sigortalılık başlangıç tarihinden sonra yaptıkları yaş düzeltmeleri ise dikkate alınmamaktadır. Bu durumda yaş düzeltmelerine ilişkin mahkeme kararlarına istinaden tescil kütüklerinin tashihli yaşla ilgili bölümleri düzeltilmektedir. 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu’nun 38’inci maddesinde, aile kütüklerine tescil edilmesi gereken bilgilerden; dayanak belgesinde bulunduğu halde nüfus kütüklerine hatalı veya eksik olarak tescil edilen ya da hiç yazılmayan bilgiler veya mükerrer [...]
Yıllık İzin Ücretinin Tavanı Aşırması
Sirküler No: 50 Mahmut Akman İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı 2 Aralık 2019 5510 sayılı Kanunun “prime esas kazançlar” başlıklı 80’inci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi hükmüne göre, 4/1-a kapsamındaki sigortalıların prime esas kazançlarının belirlenmesinde, ücretler hak edildikleri aya mal edilmek suretiyle prime tabi tutulur. Diğer ödemeler ise öncelikle ödendiği ayın kazancına dâhil edilir ve ücret dışındaki bu ödemelerin yapıldığı ayda üst sınırın aşılması nedeniyle prime tabi tutulamayan kısmı, ödemenin yapıldığı ayı takip eden aydan başlanarak iki ayı geçmemek üzere üst sınırın altında kalan sonraki ayların prime esas kazançlarına ilâve edilir. Kanunun “tanımlar” başlıklı 3’üncü maddesinin [...]
Yıllık Ücretli İzinde Kaza Olayı
Sirküler No: 49 Mahmut Akman İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı 2 Aralık 2019 İşçinin yıllık izin süresinde işyerinde kaza olayı geçirmesi (Örneğin; yıllık ücretli izinli iken işyerine arkadaşlarını ziyaret maksadıyla gelen işçinin merdivenlerden kayarak düşmesi sonucu bacağının kırılması) olayı; sigortalının yıllık ücretli izinli olduğu süre zarfında işyeri ile olan hukuki münasebeti yani hizmet akdi devam ettiği ve dolayısıyla sigortalılık vasfını kaybetmemiş olduğundan; 5510 sayılı Kanunun 13’üncü maddesinin (a) fıkrası hükmüne göre olayın “SİGORTALININ İŞYERİNDE BULUNDUĞU SIRADA” meydana gelmesi nedeniyle iş kazası sayılması gerekir.
Yurt Dışı Aylığının Kesilmesi
Sirküler No: 48 Mahmut Akman İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı 2 Aralık 2019 3201 sayılı Yurt Dışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurt Dışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Kanun’un 6’ncı maddesine göre; kanun hükümlerinden yararlanmak suretiyle aylık bağlananlardan tekrar yurt dışında yabancı ülke mevzuatına tabi çalışanlar, ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği alanların aylıkları, tekrar çalışmaya başladıkları veya ikamete dayalı bir ödenek almaya başladıkları tarihten itibaren kesilir. Türkiye'de sigortalı olarak çalışmaya başlayanlar hakkında 5510 sayılı Kanunun sosyal güvenlik destek primine tabi olarak çalışılmasına ilişkin hükümleri uygulanır. Bu çerçevede, 3201 sayılı Kanuna [...]
Yüzde Usulünde Toplanan Paraların İşçilere Ödenmesi
Sirküler No: 47 Mahmut Akman İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı 2 Aralık 2019 Otel, lokanta, eğlence yerleri ve benzeri yerler ile içki verilen ve hemen orada yenilip içilmesi için çeşitli yiyecek satan yerlerden "yüzde" usulünün uygulandığı müesseselerde işveren tarafından servis karşılığı veya başka isimlerle müşterilerin hesap pusulalarına "yüzde" eklenerek veya ayrı şekillerde alınan paralarla kendi isteği ile müşteri tarafından işverene bırakılan yahut da onun kontrolü altında bir araya toplanan paraları işveren işyerinde çalışan tüm işçilere eksiksiz olarak ödemek zorundadır. Yüzde usulünün uygulandığı işyerlerinde işveren, her hesap pusulasının genel toplamını gösteren bir belgeyi işçilerin kendi aralarından seçecekleri bir [...]
MUHSGK için işyeri sicil bilgilerinin kontrol edilmesi
Sirküler No: 46 Mahmut Akman İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı 2 Aralık 2019 Gelir İdaresi Başkanlığı 25.11.2019 tarihinde ve https://ebeyanname.gib.gov.tr/index.html sayfasında MUHSGK (Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi) hakkında yaptığı duyuru önemine binaen olduğu şekli ile aşağıda gösterilmiştir. “Aylık Prim ve Hizmet Belgeleri ve Muhtasar Beyannamenin birleştirilmesi ile oluşturulan Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi 01.01.2020 tarihinde (Ocak/2020 dönemine ait olup, 26 Şubat 2020 tarihine kadar yapılacak beyanlar ile) Türkiye genelinde uygulamaya geçecektir. Beyanname verilirken sorun yaşanmaması için vergi kimlik numaranız ile prim ve hizmet bilgilerini bildirebileceğiniz işyeri sicil numaralarını Başkanlığımız İnternet Vergi Dairesi'nde "Mükellef İşlemleri" modülünde "Mükellef Dosyası" altında yer alan [...]
Hafta tatili süresi kıdem süresi ve tazminatı hesabından sayılır mı?
Sirküler No: 45 Mahmut Akman İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı 25 Kasım 2019 İş Yasasında kıdem tazminatı için en az bir yıllık çalışma esası getirilmiştir. En az bir yıl çalışmak koşulu ile yıldan artan süreler için oran dâhilinde kıdem tazminatı ödenir. Bir yıllık sürenin başlangıcı, işçinin işyerinde fiilen işe başladığı tarih olarak dikkate alınacaktır. Sürenin sonu ise; bildirimli fesihte bildirim önellerinin sona erdiği tarih, bildirimsiz fesihte fesih beyanının işçiye intikal ettiği tarih, ölüm halinde ise işçinin öldüğü tarih esas alınacaktır. Bu sürenin hesaplanmasında, izin, deneme süresi, hafta tatili, ulusal bayram, genel tatil gibi çalışılmadan geçirilen [...]
SGK, hastalık olayında kaç günlük istirahat raporlarına rapor parası öder?
Sirküler No: 44 Mahmut Akman İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı 25 Kasım 2019 SGK, hastalık olaylarında ilk 2 gün için geçici iş göremezlik ödeneği (rapor parası) ödemez. Örneğin, 3 gün rapor alan sigortalıya SGK, sadece 3. gün için ödenek öder, yani ilk 2 gün için ödemez, 3. Günden itibaren her gün için ödenek öder. Verilecek geçici iş göremezlik ödeneği tutarı, yatarak tedavilerde sigortalının SGK’ ye aylık prim ve hizmet belgesiyle/muhtasar prim ve hizmet beyannamesiyle bildirilen son 3 aylık kazancına isabet eden günlük kazancının yarısı, ayaktan tedavilerde üçte ikisidir. Hesaplanan bu tutardan vergi ve kesinti olmaksızın, SGK [...]
Gece çalışması ücreti altında ek ücret ödemesi zorunlu mu?
Sirküler No: 43 Mahmut Akman İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı 25 Kasım 2019 Gece çalışması için özel bir ücret sistemi öngörülmemiştir. Ancak, uygulamada gece çalışması için, "gece primi", "gece zammı" ve "vardiya zammı" ve benzeri isimlerle çeşitli ödemelere rastlanılmaktadır. Bu bağlamda işyeri uygulaması, iş sözleşmesi veya toplu iş sözleşmeleriyle gece çalışması için ek ödeme öngörülmesi mümkündür. 4857 sayılı Kanunda, vardiyalı çalışanlara yıpranma payı ya da gece çalışmaları için daha yüksek ücret verileceğine ilişkin herhangi bir hükme yer verilmemiştir. Dolayısıyla, vardiyalı çalışana yıpranma payı ya da daha yüksek ücret verilmesi hususu, taraflar arasında yapılan iş sözleşmesi veya [...]
İşverenlerin çalışanlarına yılda 270 saatten fazla mesai yaptırmasının sonuçları
Sirküler No: 42 Mahmut Akman İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı 25 Kasım 2019 4857 sayılı Kanun ve ikincil mevzuatında; fazla çalışmaya bağlı idari para cezası aşağıdaki nedenlerden dolayı uygulanmaktadır: Fazla çalışmalara ilişkin ücreti ödememek. İşçiye hak ettiği serbest zamanı 6 ay zarfında kullandırmamak. Fazla saatlerde yapılacak çalışmalar için işçinin onayını almamak. 4857 sayılı Kanundaki azami fazla çalışma süresi (yılda 270 saat) bireysel sözleşmelerle veya toplu iş sözleşmeleri ile aşılamaz. 270 saati aşan çalışmalar ve bu fazla çalışma ücretinin ödenmesi hususu, mevzuatta açıkça düzenlenmemiştir. Konu hakkında; Yargıtay 9. H.D.’nin T.15.05.1997 tarih ve E.97/5352, K.97/9317 sayılı kararında özetle; [...]
SGK denetim elemanlarınca istenilen işyeri defter ve belgelerinin ibraz edilmemesi nedeniyle uygulanacak müeyyide nedir?
Sirküler No: 41 Mahmut Akman İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı 18 Kasım 2019 5510 sayılı Kanunun 86’ncı maddesine göre, işverenler işyeri defter, kayıt ve belgelerini ilgili olduğu yılı takip eden yılbaşından başlamak üzere 10 yıl süreyle, kamu idareleri 30 yıl süreyle, tasfiye ve iflâs idaresi memurları ise görevleri süresince, saklamak ve Kurumun (SGK) denetim ve kontrol ile görevlendirilen memurlarınca (Müfettiş/Sosyal Güvenlik Denetmeni) istenilmesi halinde 15 gün içinde ibraz etmek zorundadır. Kanunun 102’nci maddesine göre; yukarıdaki yükümlülüğü Kurumca (SGK) yapılan yazılı ihtara rağmen 15 gün içinde mücbir sebep olmaksızın tam olarak yerine getirmeyenlere; Bilânço esasına göre defter [...]
Kıdem tazminatına haciz konulabilir mi?
Sirküler No: 40 Mahmut Akman İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı 18 Kasım 2019 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un 71’inci maddesine göre; aylıklar, ödenekler, her çeşit ücretler, intifa hakları ve hasılatı, ilama bağlı olmayan nafakalar, emeklilik aylıkları, sigorta ve emeklilik sandıkları tarafından bağlanan gelirler kısmen haczolunabilir. Ancak hacz olunacak miktar bunların 1/3’ünden çok 1/4 ‘ünden az olamaz. Asgari ücreti aşmayan aylık gelirlerin 1/10’ undan fazlası hacz olunamaz. 4857 sayılı Kanunun 35’inci maddesine göre; işçilerin aylık ücretlerinin 1/4 ‘ünden fazlası haczedilemez veya başkasına devir ve temlik olunamaz. Ancak, işçinin bakmak zorunda olduğu aile üyeleri için [...]
Kesin teminatın iadesi için gerekli işlemi önce idare mi başlatır yoksa yüklenici mi?
Sirküler No: 39 Mahmut Akman İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı 18 Kasım 2019 Sosyal Güvenlik Kurumu Prim ve İdari Para Cezası Borçlarının Hakedişlerden Mahsubu, Ödenmesi ve İlişiksizlik Belgesinin Aranması Hakkında Yönetmeliğin “kesin teminatın iadesi” başlıklı 7’nci maddesine göre; (1) İşveren tarafından, idareye ihale konusu işle ilgili olarak Kuruma (SGK) borcunun bulunmadığına dair ilişiksizlik belgesi ibraz edilmedikçe işverene ait kesin teminat iade edilmez. (2) İdareye ihale konusu işle ilgili olarak işveren tarafından, borcunun bulunmadığına dair ilişiksizlik belgesinin ibraz edilmemesi halinde, idare, kesin teminatın mevzuatına göre kısmen veya tamamen iadesi imkânının başladığı tarihten itibaren 15 gün içinde durumu ilgili [...]
Kanser hastalığı nedeniyle %60 iş göremez raporu olan işçi emekli olabilir mi, kıdem tazminatına hak kazanır mı?
Sirküler No: 38 Mahmut Akman İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı 18 Kasım 2019 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun “malul sayılma” başlıklı 25’inci maddesine göre, “sigortalının veya işverenin talebi üzerine Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurullarınca usulüne uygun düzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbî belgelerin incelenmesi sonucu, 4’üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki sigortalılar için çalışma gücünün veya iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az % 60'ını, (c) bendi kapsamındaki sigortalılar için çalışma gücünün en az % 60’ını veya vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybettiği [...]
KDV iade alacaklarının prim borçlarından mahsubu mümkün müdür?
Sirküler No: 37 Mahmut Akman İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı 18 Kasım 2019 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortasının Kanunu’nun 88’inci maddesi ve İşveren Uygulama Tebliği’ne göre, prim borçlarının, katma değer vergisi iade alacağından mahsubu suretiyle ödenmesi mümkündür. Prim borçlarının katma değer vergisi iade alacağından mahsup suretiyle ödenmesinin talep edilmesi durumunda, primin en geç ödenmesi gereken yasal süre sigortalılara ait ücretleri her ayın 1’i ila sonu arasına ilişkin olarak ödeyen işverenler yönünden, primin ilişkin olduğu ayı takip eden ayın sonu (vade) yerine, vadeyi izleyen 20., sigortalılara ait ücretlerin her ayın 15’inden, ertesi ayın 14’üne [...]
17103-27103 sayılı teşviklerden yersiz yararlanma
Sirküler No: 36 Mahmut Akman İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı 12 Kasım 2019 SGK Başkanlığı Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü İstihdam Teşvikleri Daire Başkanlığı tarafından yayımlanan 08.11.2019 tarihli E.17331001 sayılı yazı çerçevesinde aşağıdaki hususlara dikkat edilmesi gerekir. 4447 sayılı Kanunun geçici 19’uncu maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen 12 ay ve 18 ay arasında uygulanan prim desteğinde 2018/22 sayılı Genelge uygulamasına göre; sigortalının destek kapsamında işe başladığı işyerinden 12 ay/18 ay destek süresi dolmadan işten ayrılıp aynı işyerinde veya aynı işverene ait farklı bir işyerinde veyahut farklı bir işverene ait işyerinde yeniden işe başlaması durumunda, yeniden işe başladığı tarihteki durumu dikkate [...]
Kasa tazminatı, ödenmesi, prim kesilmesi
Sirküler No: 35 Mahmut Akman İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı 11 Kasım 2019 Kasa tazminatı mahiyeti gereği; para veya kıymetli evrak ya da eşya muhafazası ile görevli bulunan sigortalılara muhtemel açıkları kapatmak amacıyla ödenir. Kasa tazminatı, işverenleri tarafından işletmenin bütçesi göz önünde bulundurulmak suretiyle işverenlerin takdirine bağlı olarak makul bir seviyede belirlenmelidir. Bu tutarların nasıl belirleneceği konusunda mevzuatta herhangi bir düzenlemeye yer verilmemiştir. İşçi ve işveren arasındaki iş sözleşmesine göre belirlenir. Bir işveren çalıştırdığı işçiler için belirlediği temel ücretin belli bir oranında kasa tazminatı ödenmesine karar verebilir. Kasa tazminatı 5510 sayılı Kanunun 80’inci maddesinin birinci fıkrasının [...]
İlk defa işyeri tescili ve tescil gününde çalışacak sigortalıların bildirim süresi
Sirküler No: 34 Mahmut Akman İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı 11 Kasım 2019 İlk defa işyeri tescillerinde en geç sigortalı çalıştırmaya başlanılan tarih itibariyle işyeri bildirgesi; bu tarihte işe başlayacak sigortalıların 1 ay içinde sigortalı işe giriş bildirgesi verilmesi gerekmektedir. Örneğin; işyerinin ilk defa 11.11.2019 tarihi itibariyle tescil edildiği ve tescil günü itibariyle 10 işçi çalıştırıldığı dikkate alındığında, işyeri tescilinin, en geç sigortalı çalıştırmaya başlanılan 11.11.2019 tarihi itibariyle yapılması, tescil tarihi itibariyle çalıştırılan işçilerin de işe giriş işlemlerinin en geç 11.12.2019 tarihine 23.59’a kadar e-sigorta yoluyla SGK’ ye gönderilmesi gerekmektedir.