Mahmut Akman
İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı
2 Aralık 2019

5510 sayılı Kanunun “prime esas kazançlar” başlıklı 80’inci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi hükmüne göre, 4/1-a kapsamındaki sigortalıların prime esas kazançlarının belirlenmesinde, ücretler hak edildikleri aya mal edilmek suretiyle prime tabi tutulur. Diğer ödemeler ise öncelikle ödendiği ayın kazancına dâhil edilir ve ücret dışındaki bu ödemelerin yapıldığı ayda üst sınırın aşılması nedeniyle prime tabi tutulamayan kısmı, ödemenin yapıldığı ayı takip eden aydan başlanarak iki ayı geçmemek üzere üst sınırın altında kalan sonraki ayların prime esas kazançlarına ilâve edilir.

Kanunun “tanımlar” başlıklı 3’üncü maddesinin (12) numaralı bendinde “ücret” kavramı,  saatlik, günlük, haftalık, aylık veya yıllık olarak para ile ödenen ve süreklilik niteliği taşıyan brüt tutarı ifade etmek şeklinde tanımlanmıştır.

4857 sayılı Kanunun 32’nci maddesinin birinci fıkrasına göre, genel anlamda ücret bir kimseye bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından sağlanan ve para ile ödenen tutardır. 4857 sayılı Kanunun, 41, 42 ve 43’üncü maddeleri uyarınca yapılan fazla çalışmalar ve 46’ncı maddesi uyarınca hak kazanılan hafta tatili ile 47’nci maddesi uyarınca ulusal bayram ve genel tatil günleri için ücret, 57’nci maddesi uyarınca hak kazanılan yıllık izin ücreti ödenmektedir.

4857 sayılı Kanun gereğince hak edilen yıllık izin ücretleri, 5510 sayılı Kanunun 80’inci maddesi kapsamına giren ücretler kapsamında değerlendirildiğinden; sigortalıların hak kazanıp ta kullanmadığı izin süresine ait ücretlerin, akdin feshedilmesi halinde ödenmesinin zorunlu olduğu, dolayısıyla akdin feshinde hak edildiği nazara alınarak, sigortalılara ödendiği ayın (feshedilme tarihini içeren ayın) kazancına dâhil edilmek suretiyle sigorta primlerine tabi tutulacaktır.

İzin ücretinin akdin feshinden sonra ödenmesi halinde ise, izin ücretine akdin feshinde hak kazanılmış olduğundan, yine akdin feshedildiği ayın kazancına dâhil edilerek sigorta primi kesilir.

Bu açıklamalar çerçevesinde, kullanılmayan izin ücreti asıl ücrete dâhil olduğundan, hak edilen ücret ile kullanılmayan yıllık izin ücretinin toplamı prime esas kazancın tavan sınırını aşırmış olsa dahi tavana kadar bildirim yapılır. Ancak, işçinin örneğin ay içinde işten çıkışı yapılmışsa gün sayısı kadar prime esas kazancın üst sınırı uygulanmalıdır. Aksi halde, sistem bildirimi kabul etmez.