Mahmut Akman
İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı
12 Şubat 2021

İşçilerin aylık ücretlerinin 1/4 ‘den fazlası haczedilemez veya başkasına devir ve temlik olunamaz. Ancak,  işçinin bakmak zorunda olduğu aile üyeleri için hâkim tarafından takdir edilecek miktar bu paraya dâhil değildir. Nafaka borcu alacaklılarının hakları saklıdır. Yargıtay 12. Hukuk Dairesinin iki kararında (T.04.02.2005, 24618/1837 / T.13.04.2000, 4653/ 5923) işçinin ücretlerinin 1/4 ‘ünden fazlasının haczedilemeyeceği ancak kıdem tazminatı, izin ücreti, ihbar tazminatı gibi ücretten sayılmayan bütün diğer işçi gelirlerinin haczinin mümkün olacağını vurgulamıştır. Yine, Yargıtay 19. Hukuk Dairesinin bir kararında (T. 04.10.2001, E.2001/3985, K. 2001/6166); maaş ve ücret üzerinde birden fazla haciz varsa bunlar sıraya konulur ve sırada önde olan haczin kesintisi bitmedikçe sonraki haciz için kesintiye geçilemeyeceğine hükmetmiştir. Yani ücret geliri üzerinde birden fazla haciz olsa da, yapılabilecek kesinti oranı yine 1/4 ‘ü aşamaz.

Haciz ile ilgili bu açıklamalardan sonra bu durumda olan işçi ücretlerinden işverenlerin icra müdürlüklerinden gelen yazılara göre işlem yapmaları zorunludur. İşverenlerin bu konuda icra müdürlüğü yazılarına göre işlem yapmama gibi bir durumu söz konusu olmayacağı gibi aksi takdirde işverenlerin sorumlu tutulacağı açıktır. Şöyle ki; 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun aşağıda yer alan 355’inci, 356’ncı ve 357’nci maddelerine göre, işverenlerin sorumluluğuna işaret edilmiştir.

Maaş ve ücretlerin kesilmesinde usul:

Madde 355 – Devlet işlerinde veya hususi müesseselerde bulunan borçlu memur veya müstahdemlerin maaş ve ücretlerinden kesilmesi için icra dairelerinden yapılacak tebligatın kanuni muhatapları haczin icra edildiğini ve borçlunun maaş ve ücreti miktarını nihayet bir hafta içinde bildirmeğe ve borç bitinceye kadar icra dairesinin tebligatı mucibince haczolunan miktarı tevkif edip hemen daireye göndermeğe mecburdurlar.

Memurun maaş, ücret veya memuriyetinde yahut başka bir şubeden maaş almağı mucip olacak surette vukubulacak tebeddülleri ve hizmetine nihayet verildiği takdirde bu keyfiyeti de malmemuru veya daire amiri yahut hususi müesseselerin kanuni muhatapları derhal icra dairesine bildirmeğe ve ikinci halde haciz muamelesinden o şube veya amirini haberdar etmeğe mecburdur.

Yukarıdaki maddeye riayet etmeyenler hakkında hükümler:

Madde 356 – Yukardaki madde hükümlerine riayet etmemiş olanların kesmedikleri veya ilk vasıta ile göndermedikleri para ayrıca mahkemeden hüküm alınmasına hacet kalmaksızın icra dairesince maaşlarından veya sair mallarından alınır.

Bunların borçluya kanun hükümleri dairesinde rücu hakkı vardır.

Yukarki madde hükümlerine riayet etmiyen her hangi bir memur veya amir hakkında istenecek malümatın icra dairesine hemen verilmesi bunların mensup olduğu dairenin vazifesidir.

Cumhuriyet savcılığınca takip:

Madde 357 – İcra dairesince kanuna göre yapılan tebliğ ve emirleri derhal yapmağa ve neticesini geciktirmeksizin icra dairesine bildirmeğe alakadarlar mecburdur. Makbul sebep haricinde tebliğ ve emirleri yapmıyanlar hakkında ait olduğu dairece tahkikatı evveliyeye hacet kalmaksızın Cumhuriyet Savcılığınca doğrudan doğruya takibat yapılır.