Mahmut Akman
İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı
20 Haziran 2022
Sirküler No: 589
Yıllık izinden çağrılan bir işçi, işe dönmek zorunda değildir. Ama eğer iş sözleşmesinde bu konuda açık bir hüküm varsa ve işverenin talebi üzerine izinden dönüleceğine işçi peşinen onay vermişse, izin yarıda kesilmek zorundadır.
Yargıtay bir kararında; davalı işverenin, 17.08.2009 tarihine kadar yıllık izne ayrılmış davacı işçiyi, iznini keserek göreve çağırma hakkı bulunmamaktadır. İşçi tarafından da bu çağrıya uyma zorunluluğu yoktur. Hal böyleyken, davacının yıllık izinde bulunduğu bir sürede düzenlenen devamsızlık tutanaklarına da hukuken geçerlilik tanınamaz. Dosya kapsamındaki bilgi ve belgelere göre, davacının 17.08.2009 tarihinde göreve başlamak üzere işyerinde hazır bulunduğu da nazara alındığında, iş sözleşmesinin feshinin haklı sebebe dayanmadığı sonucuna ulaşılmaktadır. Fesih bildiriminin 17.08.2009 tarihinden önce işçiye tebliğ edildiğinin kanıtlanamamasına göre de, işçinin feshi fiili olarak öğrendiği 17.08.2009 tarihinde iş sözleşmesinin sona erdiği kabul edilmelidir. Anılan sebeplerle, davacının kıdem tazminatına hak kazandığının kabul edilmesi gerekirken, yazılı gerekçeyle davalı işverenin feshinin haklı olduğunun kabulü hatalıdır.[1]
İş akdinin ücretsiz izin uygulaması nedeniyle askıya alındığı dönemde, işçinin iş görme edimi söz konusu olmayacağından edime ilişkin işverenin talimatlarına uyma yükümlülüğü de ortadan kalkar. Buna karşılık, işçinin işgörme edimine bağlı olmayan, işyerindeki davranışlarıyla ilgili talimatlara uyma yani itaat borcu, askı döneminde de devam eder. Bu dönemde işçi, işyerinde genellikle bulunmayacağından bu yöndeki talimatları ihlal etmesi mümkün olmayacaktır. Örneğin, askı döneminde işyerine arkadaşlarını ziyarete gelen işçinin işyerinde uygulanan kapı denetimine ilişkin talimata uyma zorunluluğu vardır.
Örneğin toplu iş sözleşmesinde “işçinin başvurusu üzerine ve işverenin uygun görmesi şartıyla bir sefere mahsus olmak üzere 3 yıla kadar ücretsiz mazeret izni işverence verilebilir” şeklinde bir düzenleme karşısında işveren işçisine buna göre onay vermişse yeniden işe çağrılacağına dair hüküm bulunmadığından işveren işçisini işe çağıramaz. Aksi takdirde haksız fesih sayılır, işe iade davası ile işine tekrar döner.
[1]Yrg. 22. HD., T.18.03.2014, E.2014/5765, K.2014/6507