Mahmut Akman
İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı
02 Eylül 2022
Sirküler No: 636
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun “iş kazası ve meslek hastalıklarının kayıt ve bildirimi” başlıklı 14’üncü maddesinin (2) numaralı fıkrasında;
“ (2) İşveren, aşağıdaki hallerde belirtilen sürede Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirimde bulunur:
- a) İş kazalarını kazadan sonraki üç iş günü içinde.”
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun “iş kazasının tanımı, bildirilmesi ve soruşturulması” başlıklı 13’üncü maddesinin ikinci fıkrasında;
“ İş kazasının 4 üncü maddenin birinci fıkrasının;
- a) (a) bendi ile 5 inci madde kapsamında bulunan sigortalılar bakımından bunları çalıştıran işveren tarafından, o yer yetkili kolluk kuvvetlerine derhal ve Kuruma da en geç kazadan sonraki üç işgünü içinde,
- b) (b) bendi kapsamında bulunan sigortalı bakımından kendisi tarafından, bir ayı geçmemek şartıyla rahatsızlığının bildirim yapmaya engel olmadığı günden sonra üç işgünü içinde,
iş kazası ve meslek hastalığı bildirgesi ile doğrudan ya da taahhütlü posta ile Kuruma bildirilmesi zorunludur. Bu fıkranın (a) bendinde belirtilen süre, iş kazasının işverenin kontrolü dışındaki yerlerde meydana gelmesi halinde, iş kazasının öğrenildiği tarihten itibaren başlar.”
5510 sayılı Kanunun “iş kazası ve meslek hastalığı ile hastalık bakımından işverenin ve üçüncü kişilerin sorumluluğu” başlıklı 21’inci maddesinin ikinci fıkrasında;
“ İş kazasının, 13 üncü maddenin ikinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen sürede işveren tarafından Kuruma bildirilmemesi halinde, bildirim tarihine kadar geçen süre için sigortalıya ödenecek geçici iş göremezlik ödeneği, Kurumca işverenden tahsil edilir.”
6331 ve 5510 sayılı Kanun düzenlemelerine bakıldığında, 6331 sayılı Kanunda iş kazalarının kazadan sonraki 3 iş günü içerisinde SGK’ ya bildirilmesi, bildirilmediği takdirde 26’ncı maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi hükmü gereği idari para cezası uygulanacağı hüküm altına alınmış iken, 5510 sayılı Kanunda ise iş kazalarının kazadan sonraki 3 iş günü içinde bildirim getirilmiş, bunun yanında iş kazasının işverenin kontrolü dışındaki yerlerde meydana gelmesi halinde, iş kazasının öğrenildiği tarihten itibaren başlayacağı da düzenlenmiş, her iki bildirim şeklinde bildirim yükümlülüğüne uyulmaması durumunda bildirim tarihine kadar geçen süre için ödenen geçici iş göremezlik ödeneğinin işverenden tahsil edileceği hükme bağlanmıştır.
Burada kritik nokta, iş kazasının işverenin kontrolü dışındaki yerlerde meydana gelmesi durumu 6331 sayılı Kanunda düzenlenmediği ve dolayısıyla idari para cezasının kazadan sonraki 3 iş günü dikkate alınarak uygulanacağıdır.
Başka bir deyişle; 6331 sayılı Kanunun bildirim ve idari para cezasına ilişkin hükümleri arasında geç öğrenme veya iş kazasının işverenin kontrolü dışında meydana gelmesi gibi durumlara yer verilmemiştir. Buna göre, 6331 sayılı Kanunun 14’üncü maddesinin ikinci fıkrasına göre işveren, iş kazalarını kazadan sonraki 3 iş günü içinde SGK’ya bildirmekle yükümlü tutulmuş ve söz konusu yükümlülüğü yerine getirmeyen işverenlere ise aynı Kanunun 26’ncı maddesinde idari para cezası uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.