Mahmut Akman
İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı
10 Mart 2022
Sirküler No: 524
Arabuluculuk ve/veya mahkeme kararı ile neticelenen işçilik alacaklarının vergi ve sigorta primi kesintileri konusunda yoğun sorular nedeniyle aşağıdaki açıklamaları içeren sirkülerimizi kıymetli üyelerimize hazırlamış bulunmaktayız.
*İşe başlatmama tazminatı
– 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’na göre, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 21’inci maddesi kapsamında iş sözleşmesi feshedilen hizmet erbabına en az 4 aylık en çok 8 aylık ücreti tutarında ödenen işe başlatmama tazminatları istisna kapsamındadır.
-İşe başlatmama tazminatından damga vergisi kesilir.
– İşçiyi başvurusu halinde bir ay içinde işe başlatmayan işverence işçiye ödenen ve mahkeme veya özel hakemce belirlenen en az 4 en çok 8 aylık ücreti tutarındaki tazminatın, niteliği itibariyle ücret sayılabilecek bir kazanç durumunda olmaması ve işe başlatılmayan sigortalının sigortalılık niteliğinin de kalmaması nedeniyle anılan tazminat tutarı prime tabi tutulmayacaktır.
*Boşta geçen süreye ait ücreti
-İşçinin işe iadesi için kesinleşen mahkeme veya özel hakem veya arabuluculuk kararının kendisine tebliğinden itibaren on iş günü içinde işe başlamak üzere başvurmuş olması kaydıyla, işe başlatılsın veya başlatılmasın bu nitelikteki işçilere çalıştırılmayan süre için ödenen en çok 4 aya kadar ücret ve diğer haklar, akdin feshedildiği aydan başlanılarak ilgili ayların prime esas kazançlarına dâhil edilerek işsizlik sigortası primi de dahil olmak üzere tüm sigorta kollarına ait primler kesilir ve bu süreler hizmetten sayılır. Bu aynı zamanda gelir vergisi ve damga vergisine de tabidir.
* Fazla mesai ücreti – hafta tatili ücreti – ulusal bayram ve genel tatil ücretleri – yıllık izin ücreti:
– Hak edildiği tarihteki brüt ücrete göre; damga vergisi, gelir vergisi ve sigorta primi kesilir. Yıllık izin ücreti, iş sözleşmesinin sona erdiği tarihteki ücreti üzerinden vergi ve sigorta primi kesintisine tabidir.
*İhbar tazminatı:
-Gelir Vergisi Kanununda, 4857 sayılı Kanunun 17’nci maddesi kapsamında ödenen ihbar tazminatlarının istisna edileceğine dair bir hüküm yer almamaktadır. Buna göre ihbar tazminatının, tamamının ücret olarak değerlendirilerek gelir vergisi ve damga vergisine tabi tutulması gerekir.
-4857 sayılı Kanunun 17’nci maddesinde, belirsiz süreli iş sözleşmelerinin feshinden önce durumun diğer tarafa bildirilmesi gerektiği, işçinin kıdemine göre değişen süreler sonunda iş sözleşmesinin feshedilmiş sayılacağı, bildirim şartına uymayan tarafın, bildirim süresine ilişkin ücret tutarında tazminatı (ihbar tazminatı) ödemek zorunda olduğu belirtilmiştir. Bu durumda sigortalının işyeri ile hukuki ilişkisi iş sözleşmesinin feshi ile sona ermiş olduğundan, ödenen tazminat, ücret niteliğinde olmadığı için prime esas kazanca da dâhil edilemeyecektir.
*Kıdem tazminatı:
Mülga 1475 sayılı İş Kanunu’nun yürürlükte bulunan 14’üncü maddesi kapsamında ödenen kıdem tazminatlarının tavan içinde kalan kısımları gelir ve damga vergisi ile SGK priminden istisnadır.