Mahmut Akman
İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı
12 Ekim 2020

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 102’nci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde,

“Kurumun denetim ve kontrolle görevlendirilmiş memurlarının;

1) Bu Kanunun uygulanmasından doğan inceleme ve soruşturma görevlerini yerine getirmeleri sırasında işverenler, sigortalılar, işyeri sahipleri ve bu işle ilgili diğer kişiler görevlerini yapmasına engel olamazlar; engel olanlar hakkında eylemleri başka bir suç oluştursa dahi, asgari ücretin beş katı tutarında idari para cezası uygulanır.

2) Görevlerini yapmasını engellemek amacıyla cebir ve tehdit kullanan işverenler, sigortalılar, işyeri sahipleri ve bu işle ilgili diğer kişiler fiil daha ağır bir cezayı gerektiren ayrı bir suç teşkil etmediği takdirde Türk Ceza Kanununun 265 inci maddesinin ikinci fıkrasına gore cezalandırılır. Bu suçu işleyenler hakkında ayrıca asgari ücretin on katı tutarında idari para cezası uygulanır.”

hükmu yer almıştır.

Buna göre; SGK denetim ve kontrolle görevlendirilmiş memurlarının (Müfettiş ve Denetmenler) görevlerini yapmalarına engel olanlar hakkında aylık asgari ücretin 5 katı tutarında ve söz konusu engelleme cebir ve tehdit içermesi halinde ise ayrıca asgari ücretin 10 katı idari para cezası uygulanacaktır. Bununla birlikte 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun “görevi yaptırmamak için direnme” başlıklı aşağıda yer alan 265’nci maddesine göre işlem tesis edilecektir.

Görevi yaptırmamak için direnme

Madde 265- (1) Kamu görevlisine karşı görevini yapmasını engellemek amacıyla, cebir veya tehdit kullanan kişi, altı aydan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

(2) Suçun yargı görevi yapan kişilere karşı işlenmesi halinde, iki yıldan dört yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.

(3) Suçun, kişinin kendisini tanınmayacak bir hale koyması suretiyle veya birden fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi halinde, verilecek ceza üçte biri oranında artırılır.

(4) Suçun, silahla ya da var olan veya var sayılan suç örgütlerinin oluşturdukları korkutucu güçten yararlanılarak işlenmesi halinde, yukarıdaki fıkralara göre verilecek ceza yarı oranında artırılır.

(5) Bu suçun işlenmesi sırasında kasten yaralama suçunun neticesi sebebiyle ağırlaşmış hallerinin gerçekleşmesi durumunda, ayrıca kasten yaralama suçuna ilişkin hükümler uygulanır.

Söz konusu cezalar “işyeri” bazında uygulanacak olup, örneğin işyerinin gerçek kişi olup olmadığı, adi ortaklığın ortakları, tüzel kişiliğin sahip ve ortakları olsun veya olmasın idari para cezaları mevcut işyeri dosyası üzerindenuygulanacaktır. Ancak, 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun “iştirak” başlıklı 14’üncü maddesinin (1) numaralı fıkrasında “Kabahatin işlenişine birden fazla kişinin iştirak etmesi halinde bu kişilerin her biri hakkında, fail olarak idarî para cezası verilir.” Hükmüne istinaden engel olan her bir kişiye ayrı ayrı idari para cezası verilecektir. Örneğin; sosyal güvenlik denetmeninin X işverenine ait işyerine 12/10/2020 tarihinde denetime gitmiş ancak işverenin işyerinde bulunan eşi ile işyerinde çalışan (Z) denetime engel olmuştur. Bu durumda denetime engel olan işverenin eşi ile çalışan (Z) hakkında ayrı ayrı asgari ücretin 5 katı tutarında (2.943 x 5 = 14.715 TL) idari para cezası uygulanacaktır.