Kısa Çalışma Ödeneği
Genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerle işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılması veya süreklilik koşulu aranmaksızın işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen en az dört hafta süreyle durdurulması hallerinde, işyerinde üç ayı aşmamak üzere sigortalılara çalışamadıkları dönem için gelir desteği sağlayan bir uygulamadır.
Koşulları nelerdir?
İşsizlik ödeneğine uygun olan tüm personeller faydalanır
3 aylık süre ile düzenlenebilir
Personellerin itiraz imkanı bulunmamaktadır
Program uygulanırken, yeni personel alınamaz, veya işten çıkartılamaz.
Personelin son 12 aylık ortalama maaşının %60’ı ödenir.
İşyeri tamamen kapatılabileceği gibi, kısmi çalışma da uygulanabilir.
Ne kadarlık bir tasarruf sağlar?
İşsizlik ödeneğine uygun olan personellerin son 12 aylık maaş ortalamasının %60’ı net olarak personele PTT Bank üzerinden ödenir. Personel, her ayın 5’inde PTT Bank’a kimliği ile giderek maaşını alır. Örnek olarak, son 12 aylık brüt maaş ortalaması 5000 TL olan bir personel, program süresince İŞKUR’dan 3000 TL net ücret alır.
İşsizlik maaşına uygun personel, son 3 yılda 600 günlük prim ödemesi bulunması ve son 4 aydır, primlerinin kesintisiz ödenmesi gerekmektedir. Bu koşulların aynı şirkette olması gerekmemektedir. (TBMM’de kabul edilen yasa ile, bu süreler 600 günen 450 güne, 4 aydan da 2 aya indirilmiştir.)
İşsizlik ödeneğine uygun personellerin programa başvurmadan önce tespit edilmesi önem taşımaktadır. Program başlatıldıktan sonrasında, yeni personel alamayacağınız gibi, mevcut personellerinizi de çıkartamazsınız. Yine aynı şekilde, Kısa Çalışma Ödeneği’ne uygun olmayan personellerinizi de Kısa Çalışma Ödeneği uygulamasında olduğu gibi çalıştırmanız, maaş ödemelerini de yapmanız gerekmektedir. Bu nedenle, bir tasarrufta bulunulması gereken durumlar varsa, listenin öncesinde tespit edilmesi ve uygulama başlamadan önce uygulanması önem taşımaktadır.
Program uygulandığı durumda, devam eden İşbaşı Eğitim Programı portallarınız varsa, derhal program sonlandırılmalı ve kursiyerler kadroya alınmalıdır. İşbaşı Eğitim Programı istihdamı özendiren, Kısa Çalışma Ödeneği uygulaması da tam tersine, işverene ve çalışana zor durumda destek olan bir projedir. O sebeple aynı anda uygulanamaz. (Son güncelleme ile, Kısa Çalışma Ödeneği başvuru tarihinden önce başlattığınız İşbaşı Eğitim Programı varsa, bu programları sonlandırmanız gerekmiyor, ancak programa ara verebiliyorsunuz. Program başlangıç tarihinden itibaren, sonlandığı tarihe kadar geçen sürede, yeni bir İşbaşı Eğitim Programı başlatamazsınız.)
Başvurular, her bir işyeri için ayrı ayrı ve o işyerinin bağlı bulunduğu hizmet merkezine yapılır. Başvurular, ıslak imzalı evrakların taranması ve mail ortamında İŞKUR’a iletilmesi ile yapılacaktır. Gerekli kontroller ise, İş Teftiş Kurulu müfettişlerince yapılacaktır.
İşveren, işlerini tamamen durdurabileceği gibi, kısmi çalışma uygulaması da yapabilir. İşyerinin tamamen kapatılması durumunda, (arka arkaya olmasa da) en az 4 hafta işyerinin kapatılması, Kısa Çalışma Ödeneği’ne uygun personeller ile uygun olmayanların tamamının çalışmaması gerekmekte, bu süreçte uygun olan personellerin maaşları ve primleri İŞKUR tarafından ödenmekte, uygun olmayan personellerin maaş ve primleri de (çalışmasalar da) işveren tarafından ödenmektedir. İşveren, aynı işyerinin altında, farklı departmanlarda, farklı uygulamalar yapabilir. Örneğin, satış departmanını tamamen durdurabileceği gibi, çağrı merkezini kısmi veya tam zamanlı çalıştırabilir. İşveren, bu dönemde, haklı neden olmaksızın personel çıkaramaz.
Kısmı çalışma uygulanması durumunda, işlerin en az ⅓ oranında durdurulmuş olması gerekmektedir. Çalıştırılan süreler için maaş ve prim yükü işverende, çalıştırılmayan süreler için bu yük İŞKUR’dadır.
İŞKUR, Kısa Çalışma Ödeneği uygulaması kapsamında personele ödeyeceği ücreti 1,5 brüt asgari ücretle sınırlandırmıştır. Bunun üzerinde bir ödeme yapılmaz.
İŞKUR, Kısa Çalışma Ödeneği uygulaması kapsamında sadece genel sağlık sigortası primini ödemektedir. Yani, Kısa Çalışma Ödeneği uygulamasında geçen günler, emeklilik primlerine yansımaz.
Kriz nedeniyle, ücretsiz izin uygulaması yapmak isterseniz, bu durumu personelin de kabul etmesi gerekir. Kabul etmediği durumda, ücretsiz izin uygulaması yapamazsınız. Personelle olan sözleşmenizi mücbir sebep nedeniyle sonlandırabilirsiniz. Bu durumda ihbar tazminatı ödemezsiniz, ancak kıdem tazminatı yükünüz devam etmektedir. Ayrıca, personelin işe iade davası açma imkanı da bulunmamaktadır. Bu durumda, Kısa Çalışma Ödeneği hem işvereni koruyan, hem de bu zor dönemde işçiyi mağdur etmeyen bir uygulamadır. Personelin Kısa Çalışma Ödeneği’ne itiraz imkanı bulunmamaktadır.
Kısa Çalışma Ödeneği hakkında sıkça sorulan sorular...
Koronavirüs nedeniyle kısa çalışma ve kısa çalışma ödeneği ile ilgili olarak 23 Mart 2020 tarihinden bugüne kadar olan süreçte uygulamada ortaya çıkan 13 adet soruya verilen cevapları bir metin halinde özetlemek işverenlerimize kolaylık sağlayacaktır.
Her bir işyeri sicil numarası için ayrı ayrı başvuru yapılacaktır.
Kısa çalışma uygulanacak listede yer aldığı halde işçinin yararlanma şartlarını taşımaması durumunda diğer işçiler bu durumdan etkilenmeyecektir.
Kısa çalışma halinde işçilerin işten çıkışları yapılmayacaktır.
Kısa çalışma ödeneğinden yararlanacak işçinin alacağı ödenek, ileride işsiz kalması halinde hak edeceği işsizlik ödeneğinden mahsup edilecektir.
Kısa çalışmanın başladığı ilk haftada 4857 sayılı İş Kanunu’nun 40’ıncı maddesi gereğince zorlayıcı sebeplerden dolayı işverenin işçisine yarım ücret ödeme yükümlülüğü bulunduğundan kısa çalışma ödeneği bu sürenin bitiminden itibaren başlayacaktır.
Kısa çalışma uygulamasına geçildikten sonra, işçinin yıllık izin kullanmasında engel bulunmamasına rağmen eksik gün kodu olarak kısa çalışma kodu (18) yazılmayacaktır. Çünkü; yıllık izinde işveren tarafından ücretli izin söz konusu olacağından eksik gün olmayacaktır.
Kısa çalışma döneminde herhangi bir nedenden dolayı istirahat raporu alan işçiler için rapor süresince SGK tarafından geçici iş göremezlik ödeneği ödendiğinden, bu kapsamdaki işçiler için kısa çalışma ödeneği ödenmeyecektir. İstirahat döneminde eksik gün nedenine ilişkin kod (01) nolu kod (istirahat) olacaktır.
Kısa çalışma başvurusunda işçinin onayı alınmayacaktır.
Kısa çalışma ödeneğinin ödenmesi durumunda işveren bu dönemde işçilerine ücret ödemesi yapmayacağı gibi sigorta primi ve gelir vergisi tahakkukunu da yapmayacaktır. İşyerinde faaliyetin tamamen durması nedeniyle İŞKUR tarafından kısa çalışma ödeneği ödenen işçilere, işveren tarafından ücret ödenerek SGK’ ya gün ve kazanç bildirimi yapılırsa, hizmet bildirimi İŞKUR tarafından işçilerin çalıştığı anlamında kabul edilecek ve kısa çalışma ödeneği kesilecek, ödenenler de geri alınacaktır.
Kısa çalışma sonucu, işyerinde işçilerin görebileceği bir yerde ilan edilecek, işyerinde sendikal faaliyetler varsa toplu iş sözleşmesine taraf işçi sendikasına bildirilecek, ilan yoluyla işçilere duyurulacak, kısaca kısa çalışmaya tabi işçilere bu şekilde veya yazılı bildirim yapılacaktır.
Herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan emekli olanlar için işsizlik sigortası primi ödenmediğinden emekliler kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayacaktır.
İşverenin sigorta prim borcu, işsizlik sigortası prim borcu, vergi borcu olması kısa çalışma ödeneğinden yararlanmayı etkilemeyecektir.
İşverenin daha önce farklı bir gerekçeyle kısa çalışmadan yararlanmış olması, koronavirüs nedeniyle kısa çalışmadan yararlanmayı engellemeyecektir.
- Kısa çalışma iki türlü yapılabiliyor. İlk olarak faaliyetin tamamen durması ikinci olarak ise haftalık çalışma süresinin azaltılması seçenekleri var.
Faaliyetin tamamen durması demek 90 günlük süre zarfında art arda olmak şartı olmaksızın faaliyetin en az dört hafta süreyle durması yani hiç çalışmamanız gerekiyor. İşyerinde çalışma saatlerini azalttark bir yol izleyeceksek yasal çalışma süresi olan 45 saati en az 15 saat azaltmamız gerekiyor. Buradan hareketle sorunuza gelecek olursak azaltmayı haftalık saat bazında yapabiliyoruz yani 90 günde gün hesabından değil, her bir işçinin bir haftalık sürede çalışma saatinin azaltılması olarak planlamamız gerekiyor. - Başvuru iş müfettişinin incelemesinden sonra netlik kazanacak, başvuru talep formunda belirtmiş olduğumuz tarihlerde kısa çalışma ödeneğinden faydalanacağız. Örnek olarak 1 Nisan başlangıcı talebimiz var, ancak müfettiş 7 Nisan’da inceledi ve onay verdi. Bu durumda biz yine 1 Nisan’dan itibaren faydalanacağız. Ama müfettiş isterse bizimle irtibata geçer formu revize etmemizi ve tarihi değiştirmemizi isteyebilir bu tamamen yapğılacak olan incelemeye bağlıdır.
- Yıllık izin kullandırma dönemi iş kanununda yönetim hakkı kapsamında işverene verilen bir haktır. Kısa çalışma döneminde kısa çalışmaya uygun olan bütün personelleri aynı anda listeye eklemek herkes için faydalı olacaktır. Bu anlamda izinde olanların izinlerini feshetmekte yarar var. Çünkü işçi listesini İŞKUR’a sunarken işçi bazında tarih aralığı belirtmek sıkıntı doğruyor. Her işçi için aynı tarih ve saat sunulmasını İŞKUR bizden istiyor. Bu yüzden varsa, izinde olanları bir şekilde izinleri feshedip belki kısa çalışma döneminden sonra kullandırmak, belki de kısa çalışma dönemini izinlerin biteceği tarihe denk getirmek yararlı olur. Ama Devlet eliyle covid-19 bitti denilirse yasal olarak kısa çalışma ödeneği de aynı anda kesilecektir.
Tüm süreçler Proventus'un takibinde!
Proventus, kurum kökenli ve konuya hakim çalışanları ile, Kısa Çalışma Ödeneği uygulamasından sorunsuz bir şekilde faydalanmanızı sağlar. Kısa Çalışma Ödeneği uygulaması, kolay gibi görünse de, çok detay barındıran bir uygulamadır. Bu kapsamda, ileride para cezaları ya da programın iptali gibi durumlarla karşılaşmamak için konuya ve mevzuata uygun bir şekilde hazırlanması gerekmektedir.
