Mahmut Akman
İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı
12 Mayıs 2021

---

Bilindiği üzere, ulusal bayram ve genel tatil günleri 2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun’da belirtilmiştir. Buna göre; ulusal bayram ve genel tatil aşağıda belirtilmiştir.

Ulusal Bayram: 29 Ekim (28 Ekim günü saat 13.00’ten itibaren başlar)

Genel Tatil Günleri: Resmi bayram günleri (23 Nisan günü Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı, 19 Mayıs günü Atatürk’ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı, 30 Ağustos günü Zafer Bayramı); dini bayramlar (Ramazan Bayramı arefe günü saat 13.00’ten itibaren 3,5 gündür; Kurban Bayramı arefe günü saat 13.00’ten itibaren 4,5 gün); 1 Ocak günü yılbaşı tatili; 1 Mayıs günü Emek ve Dayanışma Günü, 15 Temmuz günü Demokrasi ve Milli Birlik Günü)

Bu genel bilgilerden sonra 4857 sayılı İş Kanunu açısından (UBGT) ulusal bayram ve genel tatil günlerinde yapılacak çalışmalarla ilgili püf noktalar 11 soru altında yargı kararları ışığında cevap verilecektir.

1) UBGT’de yapılan çalışmada işçinin onayı gerekir mi? UBGT’de işyerlerinde çalışılıp çalışılmayacağı toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmeleri ile kararlaştırılır. Sözleşmelerde hüküm bulunmaması halinde söz konusu günlerde çalışılması için işçinin onayı gereklidir. Bir yargı kararında, ulusal bayram gününde işyerinde çalışılacağına dair bir kural olduğu halde işçinin çalışmaması, işverene iş sözleşmesini haklı nedenle fesih imkânı tanımıştır.[1]

2) UBGT ücreti nasıl hesaplanır? UBGT’de çalışılmazsa o günlerin ücreti tam olarak, tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için 1 günlük ücreti ödenir.

3) UBGT’de raporlu olan işçinin ücret hesabı nasıl yapılır? İşçilere geçici iş göremezlik ödeneği verilmesi gerektiği zamanlarda geçici iş göremezlik süresine rastlayan UBGT, ödenecek geçici iş göremezlik ölçüsü üzerinden ödenir.

4) UBGT ücreti asıl ücrete dâhil edilip ödenebilir mi? Yargıtay bir kararında; UBGT ücretinin asıl ücrete dahil olduğunun sözleşme ile kararlaştırılabileceğine dair ne Kanunda ne de sair mevzuatta bir hüküm olmadığı, yine yerleşik Yargıtay uygulamasında bu tür sözleşme hükümlerine sadece fazla çalışma ücreti yönünden sınırlı olarak değer verildiği gerekçesiyle, UBGT ücretinin asıl ücrete dahil edilip kararlaştırılamayacağı yönünde hüküm kurmuştur[2].

 

5) UBGT’de çalışmayı kabul etmeyen işçinin iş akdi feshedilebilir mi? Yargıtay; UBGT’de rızası olmadançalıştırılmak istenen işçinin bunu kabul etmemesi ve bunun yanında işveren tarafından bu nedenle iş şartlarının ağırlaştırılmak suretiyle görevinin değiştirilmesine işçinin onay vermemesi nedeniyle işveren tarafından iş sözleşmesinin feshini haklı fesih sebebi saymamıştır.[3]

6) UBGT’de çalışana serbest zaman kullandırılır mı? UBGT’de işçi çalışırsa ücreti yerine serbest zaman veya izin verilemez.[4]

 

7) UBGT’de 1 saat çalışana nasıl ücret hesaplanır? UBGT’de örneğin sadece 1 (bir) saat çalışma sebebiyle 1 (bir) saat çalışma karşılığı, ücretin 1(bir) günlük yevmiye tutarında ödenmesi gerekir.[5]

8) UBGT’de fazla mesai ücreti ne şekilde ödenir? UBGT’de 7,5 saatlik çalışma süresi için ulusal bayram ücreti içinde hesaplandığından dolayı 7,5 saati aşan kısımlar için fazla çalışma ücreti hesaplanmalıdır.[6] Yargıtay, davacının genel tatil günlerindeki üç saatlik fazla çalışmasının ayrıca hesap edilmesinin zorunlu olduğu, mahkemenin genel tatil günlerinde yaptığı 11 saatlik çalışmasının tamamının fazla çalışma kabul edip ödenen bir gündeliği nazara alınmayarak, genel tatil günleri için davacı yararına gündeliğin ikibuçuk misli üzerinden ücrete müstahak olduğunu kabul ve miktar alacağa karar vermesini kanuna aykırı bulmuştur.[7]

 

9) UBGT ücreti hangi ücret üzerinden ödenir? UBGT’de ödenecek ücret çıplak ücret üzerinden ödenir.

10) UBGT hafta tatili gününe rastlarsa ücreti nasıl ödenir? UBGT hafta tatiline rastlarsa işçiye o gün, işyerinde çalışmazsa 2 (iki) tatil ücreti mi ödenir yoksa sadece 1 (bir) günlük ücret mi ödenir hususunda mevzuatta bir düzenleme olmadığı için öğreti ve yargı kararları ile bu günlerde işçinin 1 (bir) günlük ücrete hak kazanacağı sonucuna varılmıştır.

 

11) UBGT çalışılmayan Cumartesi gününe denk gelirse ücret nasıl hesaplanır? Cumartesi günü çalışılmayan işyerlerinde Cumartesi günü UBGT’ye rastlarsa, çalışılmayan cumartesi günü için ayrıca genel tatil ücreti istenemez.[8]

 

 

 

 

[1] Yrg. 9. HD.; 08.05.2013 T., E.2011/9842; K.2013/13792

[2] YHGK, 01.03.2017 T., 2014/22-2126 E., 2017/371 K.

[3] Yrg. 9. HD.; 03.06.1997 T., E.5600, K.10629

[4] Yrg. 9. HD., 15.01.2018 T., 2015/26859 E., 2018/84 K.

[5]  Yrg., 22. HD., 2014/23997 E., 2015/34572 K.

[6]  Yrg. 9. HD., 02.03.2017 T., 2015/8390 E., 2017/3019 K.

[7]  Yrg. 9. HD., 31.10.1967 T., 1967/8211 E., 1967/11547 K.

[8]  Yrg., 9. HD., 30.03.1971 T. 1760 E., 5753 K. ; Yrg. 9. HD., 20.06.1974 T., 1973/30174 E., 1974/12817 K.