Mahmut Akman
İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı
26 Ekim 2021
Sirküler No: 536
Bilindiği üzere hali hazırda uygulaması devam eden yaklaşık 21 prim teşvik, destek ve indirim uygulaması bulunmaktadır. Özellikle teşviklerden yararlanma şartlarından önde gelen bir şart; prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme zammı ve cezası borcu bulunmaması, varsa bu borçlar yapılandırılmış, taksitlendirilmiş ve düzenli ödeniyor olmasıdır.
4857 sayılı İş Kanunu’nun 30’uncu maddesinin altıncı fıkrasında aşağıdaki düzenlemeye verilmiştir.
“ Özel sektör işverenlerince bu madde kapsamında çalıştırılan 17/7/1964 tarihli ve 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununa tabi engelli sigortalılar ile 1/7/2005 tarihli ve 5378 sayılı Kanunun 14 üncü maddesinde belirtilen korumalı işyerlerinde çalıştırılan engelli sigortalıların, aynı Kanunun 72 nci ve 73 üncü maddelerinde sayılan ve 78 inci maddesiyle belirlenen prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigorta primine ait işveren hisselerinin tamamı, kontenjan fazlası engelli çalıştıran, yükümlü olmadıkları halde engelli çalıştıran işverenlerin bu şekilde çalıştırdıkları her bir engelli için prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigorta primine ait işveren hisselerinin tamamı Hazinece karşılanır. İşveren hissesine ait primlerin Hazinece karşılanabilmesi için işverenlerin çalıştırdıkları sigortalılarla ilgili olarak 506 sayılı Kanun uyarınca aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumuna verilmesi ve sigortalıların tamamına ait sigorta primlerinin sigortalı hissesine isabet eden tutarı ile Hazinece karşılanmayan işveren hissesine ait tutarın ödenmiş olması şarttır. Bu fıkraya göre işveren tarafından ödenmesi gereken primlerin geç ödenmesi halinde, Hazinece Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılacak ödemenin gecikmesinden kaynaklanan gecikme zammı, işverenden tahsil edilir. Hazinece karşılanan prim tutarları gelir ve kurumlar vergisi uygulamalarında gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınmaz. (Ek cümle: 31/7/2008-5797/10 md.) Bu fıkrada düzenlenen teşvik, kamu idareleri hariç 506 sayılı Kanun kapsamındaki sigortalılara ilişkin matrah ve oranlar üzerinden olmak üzere, 506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesi kapsamındaki sandıkların statülerine tabi personeli için de uygulanır. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve Hazine Müsteşarlığı tarafından müştereken belirlenir.”
Bu maddeye göre engelli sigortalı istihdamına yönelik teşvikten yararlanma şartları aşağıda belirtilmiştir.
– Engelli sigortalı çalıştırılması.
– Aylık prim ve hizmet belgesi/muhtasar ve prim hizmet beyannamesi SGK’ya yasal süresinde verilmiş olması.
– Primlerin ödenmiş olması.
Kanun koyucu primlerin ödenmiş olması şartını getirdiği için prim borçlarının yapılandırılmış/taksitlendirilmiş ve buna bağlı olarak düzenli ödeniyor olmasını kabul etmemiştir. Bu durum bu teşvik düzenlemesini diğer teşvik düzenlemelerinden ayırıcı bir özellik taşımaktadır. Bir başka önemli ayırıcı noktası ise, engelli teşvikinden işverenlerin sadece primlerinin ödenmesi zorunlu iken, diğer teşvik uygulamalarında işverenlerin primleri yanında idari para cezası borçlarının bulunmaması veya yapılandırmış/taksitlendirmiş olması zorunludur.