Ücret ve Eklentilerinin SGK Bildiriminde Ayrı Gösterilmesinin Anlamı ve Önemi

Ücret ile prim, ikramiye ve bu nitelikteki ödemelerin ayrı gösterilmesinin birinci önemi, 5510 sayılı Kanunun 17’nci maddesine göre ödenecek ödenek ve gelire esas günlük kazanç hesabında yatmaktadır.

5510 sayılı Kanunun “ödenek ve gelirlere esas tutulacak günlük kazanç” başlıklı 17’nci maddesinin üçüncü fıkrasında yapılan düzenlemeye göre; 4/1-a (SSK) kapsamında sigortalı sayılanların ödenek veya gelire esas günlük kazançlarının hesabında: prim, ikramiye ve bu nitelikteki arızi ödemeler dikkate alınmış ise ödenek ve gelire esas alınacak günlük kazanç, ücret toplamının ücret alınan gün sayısına bölünmesiyle hesaplanacak günlük kazanca %50 oranında bir ekleme yapılarak tutar hesaplanır.

Bu düzenlemeden anlaşılacağı üzere, prim, ikramiye ve bu nitelikteki ödemelerin e-beyannamede ayrı gösterilmesi, sigortalılara ödenecek ödenek veya bağlanacak gelirin hesabında günlük kazanca %50 oranında bir ekleme yapılmasını sağlayarak günlük kazancın artmasına ve hesaplamanın doğru yapılmasını sağlayacaktır.

İşveren açısından ise, prim, ikramiye ve bu nitelikteki ödemelerin sehven hak edilen ücret bölümüne yazılmasının tespit edilmesi halinde sigortalı aleyhine bir durum oluşmasına neden olacağından sigortalıya eksik bir ödeme tahakkuk edecek, eksik tahakkuk işverenden SGK tarafından yasal faizi ile birlikte rücu edilerek sigortalıya veya hak sahiplerine ödenecektir. Ayrıca, bir ödemenin sehven prim, ikramiye ve bu nitelikteki ödemeler bölümüne yazılmış olması durumunda da sigortalıya fazla ödeme yapılacağından bu defa SGK tarafından yapılan bu fazla ödeme işverenden yasal faizi ile birlikte tahsil edilecektir. Gerek eksik gerekse fazla bildirimde işverenin kaybı söz konusu olacaktır.

Ücret ile prim, ikramiye ve bu nitelikteki ödemelerin ayrı gösterilmesinin ikinci önemi, ücret dışı kazançların takip eden iki ayın kazancına dâhil edilerek prim kesilmesidir.

Şöyle ki; 5510 sayılı Kanunun “prime esas kazançlar” başlıklı 80’inci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde yapılan düzenlemeye göre; ücretler hak edildikleri aya mal edilmek suretiyle prime tabi tutulur. Diğer ödemeler ise öncelikle ödendiği ayın kazancına dâhil edilir ve ücret dışındaki bu ödemelerin yapıldığı ayda üst sınırın aşılması nedeniyle prime tabi tutulamayan kısmı, ödemenin yapıldığı ayı takip eden aydan başlanarak iki ayı geçmemek üzere üst sınırın altında kalan sonraki ayların prime esas kazançlarına ilâve edilir. Bu düzenlemede, eğer ki işveren bir ödemeyi prim, ikramiye ve bu nitelikteki ödemeler bölümünde beyan etmesi gerekirken hak edilen ücret bölümünde beyan ettiğini ve prime esas kazancın üst sınırının aşan bir ödemenin varlığını tespit etmesi halinde, bu ödemenin ne zaman yapıldığı dikkate alınarak takip eden 2 ayın kazancına tabi tutar, bu aylar için ek beyanname verilmesini talep eder, karşılığı primlerin gecikme cezası ve zammı ile birlikte tahsilini ister, asgari ücret destekleri bozulur. Bu nedenle, her halükarda hak edilen ücret kendi bölümünde, prim, ikramiye ve bu nitelikteki ödemeler kendi bölümünde yer almalıdır.

Sonuç olarak; hak edilen ücretler ile prim, ikramiye ve bu nitelikteki ödemeler e-beyannamede ayrı ayrı sütunlarda gösterilmesi zorunludur. Hak edilen ücretler hak edildiği ayın kazancına; prim, ikramiye ve bu nitelikteki ödemeler ödendiği ayın kazancına dâhil edilerek prim kesilir. Hak edilen ücretler ile prim, ikramiye ve bu nitelikteki ödemelerin ayrı ayrı gösterilmesi; sigortalılara ödenecek geçici iş göremezlik ödeneği ve/veya bağlanacak sürekli iş göremezlik gelirinin hesaplanmasında %50 oranında ilave edilerek dikkate alınır. Bunun yanında, prime esas kazancın tavan tutarını aşan ödeme çıkması durumunda takip eden iki ayın kazancına dâhil edilerek prim kesilir. Bunun yanında, bir ödemenin hak edilen ücret bölümü yerine prim, ikramiye ve bu nitelikteki istihkak bölümüne yazılarak beyan edilmesi veya tam tersine beyan edilmesi ek veya iptal beyanname verilmesini gerektirebileceği gibi ek beyannameden dolayı idari para cezası ile primlerin geç beyanına bağlı olarak gecikme cezası ve zammını gündeme getirebilecek, asgari ücret desteklerinin bozulmasına neden olabilecektir.