Mahmut Akman
İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı
21 Ekim 2019
Sirküler No: 7
İşçilerde Saatlik İzin Uygulaması
4857 sayılı İş Kanunu’nda “SAATLİK İZİN”düzenlenmemiş olup, Ek 2. Maddesinde “mazeret izni”düzenlemesine yer verilmiştir. Burada mazeret izni; evlenme, evlat edinme, ölüm, doğum, hastalık vb. hallerini kapsamaktadır.
Yıllık izin ise; işçi ve işverenin anlaşması ile iznin bir bölümü 10 günden aşağı olmamak üzere BÖLÜMLER halinde kullanılabilmektedir. Burada amaç, işçinin Anayasa’da yerini bulan dinlenme hakkının etkin ve verimli kullanılmasını sağlamaktır. Bölümler halinde kullanma, özellikle dini ve ulusal bayramlarda, bayram arefe günlerinde, işçinin özel işlerinin olduğu günlerde “yarım gün” izin almayı kolaylaştırmak, 1 günlük izin kullanabilmek amacına matuftur. Elbette, burada işverenin her zaman yönetim hakkı kapsamında takdir hakkı bulunmaktadır.
4857 sayılı Kanunun 46 ve 55. Maddelerine göre; işveren tarafından verilen diğer izinler yıllık izin bakımından çalışılmış gibi sayılan haller arasında sayılmakta, 1 haftalık süre içinde kalmak üzere işveren tarafından verilen diğer izinlerlehekim raporuyla verilen hastalık ve dinlenme izinleri çalışılmış günler gibi hesaba katılmaktadır.
4857 sayılı Kanunun 56. Maddesinin dördüncü fıkrasında; işveren tarafından yıl içinde verilmiş bulunan diğer ücretli ve ücretsiz izinlerveya dinlenme ve hastalık izinleri yıllık izne mahsup edilememektedir.
Bu durumda saatlik izinlerin toplanıp yıllık izne mahsup edilmesi mümkün değildir.
Çözüm Yolları
1: Ücretten Kesmek:İşçinin ay içinde aldığı ve işveren tarafından verilen izin saatleri toplanarak kaç saate denk geliyorsa o kadar tutarda ücreti kesilebilir. Bunun için iş sözleşmesinde veya işyeri uygulamalarında bu husus işçi tarafından bilinmelidir/işçiye tebliğ edilmelidir. Bu izin o halde ücretsiz olacaktır.
2: Mazeret İzni Şeklinde Kabul Etmek: Bu durumda işçiden herhangi bir ücret kesintisi yapılmaz.
3: Telafi Çalışması Yaptırmak: 4857 sayılı Kanunun 64. Maddesine göre; işçinin talebi ile kendisine işveren tarafından izin verilmesi halinde, bu izinli olduğu saat ve günler için;
- İşveren çalışılmayan bu saat/günler için telafi çalışmasını 2 ay içinde yaptırmalıdır.
- Bu yapılan telafi çalışmaları için fazla çalışma ücreti ödenmez.
- Telafi çalışmaları, günlük en çok çalışma süresini aşmamak koşulu ile günde 3 saatten fazla olamaz.
- Tatil günlerinde telafi çalışması yaptırılamaz.
- Yukarıdaki esaslara uyulmaması halinde bu kapsamda çalıştırılan her işçi için işverene (2019 yılı için) 416 TL idari para cezası uygulanır.
İş sözleşmesinde TELAFİ ÇALIŞMASI ile ilgili düzenleme yok ise, sözleşmede hüküm bulunmayan hallerde İŞ KANUNU ve İLGİLİ MEVZUAT hükümleri uygulanır şeklinde hüküm varsa, ekstra yazılı olarak işçiye bu konuda bildirim yapmaya gerek yoktur. SÖZLEŞMESİNDE hüküm yoksa öncelikle bu durumu bir GENELGE, GENEL YAZI şeklinde tüm personele duyurulmalıdır. Ayrıca telafi çalışması yapılacak günler için de yazılı bir bildirim yapmakta yarar var. İş Kanununa İlişkin Çalışma Süreleri Yönetmeliği’nin 7’nci maddesine göre; telafi çalışması yaptıracak işveren; bu çalışmanın hangi nedene dayandığını açık olarak belirtmek, hangi tarihte çalışmaya başlanacağını, ilgili işçilere bildirmek zorundadır. İşçi saatlik izin karşılığında telafi çalışması yapacağı hususunda iradesini belirtmelidir.
Prozon Bordro ve Özlük Yazılımı
Proventus’un teknoloji şirketi olan Prozon’un geliştirdiği Bordo ve Özlük Yazılımı yayında!
Bordro süreçlerinizi devrim niteliğinde değiştirmek üzere tasarlandı…